Các bệnh tim mạch luôn nằm trong nhóm bệnh lý gây tử vong cao, đe dọa nghiêm trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, việc trang bị kiến thức về những bệnh tim mạch thường gặp chính là yếu tố tiên quyết giúp bạn và người thân tránh được nguy hiểm.

1. Bệnh tim mạch là gì?

Không phải bệnh ung thư, tim mạch mới đang là nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất hiện nay. Theo tổ chức WHO, các bệnh tim mạch (CVDs) là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Ước tính có khoảng 17,9 triệu người chết vì CVDs vào năm 2019, chiếm 32% tổng số ca tử vong toàn cầu.

Bệnh tim mạch là một nhóm bệnh hình thành do các rối loạn của tim và mạch máu. Bênh tim mạch bao gồm các bệnh động mạch vành như đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim (thường được gọi là đau tim). Các bệnh tim mạch khác bao gồm tai biến mạch máu não (đột quỵ), suy tim, bệnh tim tăng huyết áp (cao huyết áp), bệnh động mạch ngoại biên, bệnh thấp tim, bệnh tim bẩm sinh.

Bệnh tim mạch có thể xảy ra ở mọi độ tuổi, giới tính, nghề nghiệp. Đáng lưu ý là bệnh tim mạch ngày càng đang có xu hướng trẻ hóa. Nếu như trước đây, các bệnh lý tim mạch thường gặp ở người lớn tuổi thì ngày nay nó có thể xuất hiện sớm ở những người trẻ. 

2. Đối tượng nào dễ mắc bệnh tim mạch?

Thông qua các nghiên cứu chuyên sâu, các nhà khoa học đã chỉ ra rằng những đối tượng sau đây có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch:

• Những người có huyết áp và nồng độ cholesterol cao.
• Những người mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2.
• Những người thừa cân, béo phì.
• Những người thường xuyên hút thuốc lá.
• Những người lười vận động.
• Tiền sử gia đình đã từng có người mắc bệnh tim mạch.

3. 7 bệnh tim mạch thường gặp và các triệu chứng điển hình

Bệnh lý tim mạch xuất hiện âm thầm nhưng để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe và tính mạng của người bệnh. Dưới đây là 7 bệnh tim mạch thường gặp trong cuộc sống hiện nay.

3.1. Cao huyết áp

Cao huyết áp (hay tăng huyết áp) là một bệnh lý mãn tính khi áp lực của máu tác động lên thành động mạch tăng cao. Huyết áp tăng cao gây ra nhiều áp lực cho tim và là căn nguyên của nhiều biến chứng tim mạch nghiêm trọng như tai biến mạch máu não, suy tim, bệnh tim mạch vành, nhồi máu cơ tim,…

Theo hướng dẫn điều trị cao huyết áp của Bộ Y tế năm 2010, tăng huyết áp được định nghĩa là khi huyết áp tâm thu > 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương >= 90mmHg.

Nguyên nhân của cao huyết áp có thể được phát hiện thông qua khai thác tiền sử, khám lâm sàng và các kết quả cận lâm sàng thường quy. Một số trường hợp cao huyết áp cần lưu ý tìm kiếm nguyên nhân bao gồm: tăng huyết áp ở tuổi trẻ (<30 tuổi), tăng huyết áp kháng trị, tăng huyết áp tiến triển hoặc ác tính.

3.2. Bệnh van tim

Bệnh van tim là tình trạng bệnh lý của tim thường biểu hiện dưới hai dạng tổn thương chính là hẹp van tim và hở van tim, hoặc có thể xuất hiện tình trạng một van tim có 2 tổn thương cả hẹp và hở van tim.

• Hẹp van tim: là khi lá van không còn mềm mại, bị dày hoặc dính các mép van, làm hạn chế khả năng mở và cản trở sự lưu thông của máu qua đó. Tim phải bơm mạnh hơn để buộc máu qua chỗ hẹp.
• Hở van tim: là khi van không thể đóng kín, làm cho một phần máu bị trào ngược trở lại buồng tim đã bơm máu trước đó. Hở van thường là do van bị co rút, thoái hóa hoặc giãn vòng van, hay dây chằng van quá dài hoặc đứt dây chằng treo van tim. Khi hở van, tim phải làm việc nhiều hơn để bù đắp khối lượng máu bị thiếu hụt do trào ngược và xử lý khối lượng máu tồn dư cho lần co bóp tiếp theo.

Điều trị bệnh van tim phụ thuộc vào van tim bị ảnh hưởng mức độ nghiêm trọng của bệnh van tim cũng như triệu chứng của người bệnh. Đôi khi bệnh van tim cần phải phẫu thuật để sửa chữa hoặc thay thế van tim.

3.3. Bệnh mạch vành

Bệnh mạch vành là tình trạng xuất hiện khi một hoặc nhiều nhánh của động mạch vành bị hẹp hay bị cản trở do sự hình thành những mảng bám tích tụ bên trong. 

Các động mạch trong cơ thể chúng ta vốn dĩ mềm mại và đàn hồi, nay trở nên hẹp và cứng hơn do sự xuất hiện có các mảng bám qua thời gian như cholesterol và các chất khác bám trên thành mạch máu, gọi là chứng xơ vữa động mạch.

Khi bệnh mạch vành tiến triển, sự lưu thông máu qua động mạch trở nên khó khăn hơn. Hậu quả là cơ tim không thể nhận đủ lượng máu và oxy cần thiết, dẫn đến tình trạng đau thắt ngực hoặc nhồi máu cơ tim. Hầu hết các cơn nhồi máu cơ tim xảy ra khi một cục máu đông đột ngột di chuyển đến đoạn hẹp của mạch máu, gây tắc mạch và chấm dứt nguồn cung cấp máu cho tim, gây tổn thương tim vĩnh viễn.

Triệu chứng bệnh mạch vành phổ biến nhất là đau thắt ngực hay đau vùng tim. Tình trạng này có thể được mô tả với các dấu hiệu như nặng nề vùng ngực, cảm giác nén ép tim; đau ran vùng ngực, nóng rát, tê vùng ngực,…

3.4. Thiếu máu cơ tim

Thiếu máu cơ tim (thiếu máu cơ tim cục bộ) là bệnh lý xảy ra khi lưu lượng máu đến tim bị giảm, khiến tim không nhận đủ lượng oxy cần thiết cho hoạt động co bóp máu đi nuôi cơ thể. Bệnh làm giảm khả năng bơm của tim, gây tổn thương cơ tim, loạn nhịp tim và nhồi máu cơ tim.

Biểu hiện của bệnh thiếu máu cơ tim có thể dễ nhận biết bao gồm: đau vùng cổ và hàm, đau vai hoặc cánh tay, nhịp tim nhanh, khó thở khi vận động cơ thể, buồn nôn và nôn, đổ nhiều mồ hôi, mệt mỏi. Một số trường hợp, bệnh nhân thiếu máu cơ tim không biểu hiện thành triệu chứng. 

3.5. Rối loạn nhịp tim

Rối loạn nhịp là tình trạng bất thường về mặt điện học của tim, có thể là bất thường về việc tạo nhịp hoặc bất thường về mặt dẫn truyền điện học trong buồng tim. Biểu hiện của rối loạn nhịp tim trên lâm sàng là nhịp quá nhanh (tần số >100 lần/phút) hoặc quá chậm (tần số < 60 lần/phút), không đều hoặc lúc nhanh lúc chậm,…

Rối loạn nhịp tim có thể không có triệu chứng hoặc chỉ gây ra các triệu chứng như cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực, cảm giác tim đập nhanh hoặc không đều,… Tuy nhiên, nhiều trường hợp rối loạn nhịp có thể đe doạ tính mạng của người bệnh và khiến người bệnh phải nhập viện trong tình trạng cấp cứu.

3.6. Bệnh động mạch ngoại biên

Động mạch ngoại vi là hệ thống gồm các động mạch vừa và nhỏ đưa máu từ tim đi nuôi các bộ phận của cơ thể, đặc biệt là tứ chi. Nguyên nhân gây bệnh động mạch ngoại biên là do các mảng bám từ chất béo, cholesterol, canxi, mô sợi và các chất khác tích tụ lại trong động mạch máu đến não, các cơ quan và các chi gây nên tình trạng xơ vữa động mạch. Thời gian dài, mảng bám cứng lại, thu hẹp các động mạch và hạn chế dòng chảy của máu đến các cơ quan của cơ thể.

Bênh động mạch ngoại biên gồm có 2 thể:

• Bệnh Buerger (viêm thuyên tắc mạch máu): xuất hiện ở người trẻ tuổi (dưới 40 tuổi), người nghiện thuốc lá nặng, bệnh kéo dài nhiều năm, 95% phải đoạn chi.
• Viêm/tắc động mạch do xơ vữa động mạch: thường xảy ra ở người bệnh cao huyết áp, rối loạn chuyển hóa mỡ.

Các triệu chứng ban đầu của bệnh động mạch ngoại biên khá mơ hồ. Thường thì bắt đầu bằng tình trạng đi lặc cách hồi. Nghĩa là bệnh nhân đi một đoạn vài trăm mét thì đau nhói sau bắp chân và phải ngồi nghỉ khoảng 5 – 10 phút mới có thể đi lại. Sau một thời gian, bệnh nhân sẽ đau ngay cả khi nghỉ ngơi và bắt đầu xuất hiện những vết loét, hoại tử của chi.

3.7. Bệnh viêm cơ tim

Bệnh viêm cơ tim à bệnh tim mạch có thể xảy ra ở cả người khỏe mạnh, chưa từng mắc bệnh tim, viêm cơ tim có tỷ lệ đột tử cao nếu không phát hiện và điều trị kịp thời. Theo các bác sĩ, nguyên nhân gây bệnh là do các loại siêu vi trùng (nhất là siêu vi trùng Coxacki), hóa chất hoặc sự gia tăng hormone tuyến giáp.

Ở giai đoạn đầu, bệnh viêm cơ tim thường không có dấu hiệu và triệu chứng. Tuy nhiên khi bệnh tiến triển nặng, bệnh nhân thường sẽ cảm thấy khó thở, đau ngực, sưng chân, huyết áp cao, chóng mặt.

Bài viết trên MeQuib VAS đã tổng hợp 7 bệnh tim mạch thường gặp và có thể dẫn đến biến chứng vô cùng nguy hiểm. Lưu ý, khi nhận thấy các dấu hiệu bệnh tim nêu trên, người bệnh cần được chẩn đoán và tiến hành điều trị kịp thời dưới sự chỉ đạo của bác sĩ.